Piri Reis Neden Öldürüldü?

GÜNDEM Piri Reis, tahminen 1465 ? 1554 yılları arasında yaşamış, çağının ünlü bir denizcisi, haritacısı ve coğrafyacısıdır. En büyük tutkusu denizcilik ve haritacılık olan Piri Reis?in yaşamı incelendiğinde; onun aynı zamanda iyi bir gözlemci ve araştırmacı kişiliği ile çağının iyi bir bilim adamı olduğu anlaşılır.

Bildiğiniz gibi bu yıl yani 2013 yılı UNESCO tarafından Piri Reis Yılı olarak ilan edildi. Aslında bu durum Piri Reis?i hem tanıtma hususunda hem de O?nun hakkındaki söylentileri gerçek tarihle açıklayarak bir nevi O?nu daha iyi tanımış olacağız?

Piri Reis yine büyük bir Osmanlı denizcisi olan Kemal Reis?in yeğenidir ve O?nun himmetiyle Osmanlı Donanması?na katılmıştır. 1513 tarihli ünlü Dünya Haritası'nı hazılamış, bu haritayı 1517 yılında Msır'da , Yavuz Sultan Selim'e sunmuş ve padişahın takdirini kazanmıştır.

Kendisini kısa sürede ispat edip Süveyş/Hint Kaptanlığına kadar yükselmiş, burada portekizlilere karşı büyük savaşlar vermiştir. 1543 yılında süveyş tersanesini işgal edip türk donanmasını yakmak isteyen Portekizlileri geri püskürtmüştür.

Piri, Hint Kaptanlığı?na atanmasıyla birlikte kendini, Hint Okyanusu, Basra Körfezi, Hürmüz ve Yemen kıyılarında Portekizlilerle vuku bulan çatışmaların içerisinde bulmuştur. Ege ve Akdeniz?de akıncı leventlik yaptığı gençliğinden uzun yıllar sonra tahminen 80 ? 85 yaşlarındayken, Piri Reis?e verilen bu zor ve tehlikeli görev anlamlı olup, onu ölüme götüren olayları da beraberinde getirmiştir.

İdam Süreci Nasıl Başladı?

1550 ve 1551 yıllarında, Portekizlilerin Basra Körfezi?ndeki faaliyetleri artınca, Piri Reis Hürmüz Seferi?yle görevlendirilmiştir. 30 gemilik filosuyla 23 Nisan 1552?de Süveyş?ten yola çıkan Amiral Piri Reis, önce Umman Denizi?ne girerek 1506 yılından beri Portekizlilerin elinde bulunan Maskat Kalesi?ni almış ve takiben, Hürmüz Adası ve Kalesi?ni ele geçirmek için ileri harekete geçmiştir.

Piri, Hürmüz?e giderken, karşılaştığı 70 parçalık Portekiz Donanması ile savaşa tutuşmuş onları püskürtmesine rağmen, kendi gemileri de hasar görmüştür. Hürmüz dış kalesini almasına rağmen stratejik konumdaki iç kaleyi ele geçirememiştir. Piri Reis, yelkenlilerden müteşekkil Portekiz Donanması yardıma yetişmeden ve ayrıca filonun bakım, onarım ve askerin dinlenmesi maksadıyla Basra Körfezi?ne geri dönmüştür. Piri Reis gemilerini Basra?da bırakarak, ganimet yüklü üç kadırgasıyla Mısır?a yola çıkmış ve bunlardan biri yolda batmıştır. Basra Valisi Kubat Paşa, Piri?nin donanmasının onarım ve bakımına yardımcı olmadığı gibi, kürekçilerin disiplinsizliğini gerekçe göstererek onu Basra?yı terke zorlamıştır. Ayrıca Piri Reis, Kubat Paşa tarafından sadrazama şikayet edilmiş ve Piri, Mısır?a varır varmaz tutuklanmış, Kanuni?nin buyruğu hükmünce 1554 yılında boynu vurularak öldürülmüştür.

Ölümünün 450. yıldönümünde şükran ve minnetle andığımız Türk denizcilik tarihinin ünlü Amirali Piri Reis, zamanın Osmanlı Devleti?nin içerisinde süregelen iktidar mücadelelerinin kurbanı olmuştur.