Üç Yıl Sonra Bildiklerimiz

Kuzey Akım doğalgaz boru hattının havaya uçurulmasının üzerinden yaklaşık üç yıl geçti. Birleşmiş Milletler'in üst düzey bir yetkilisi, kritik sivil altyapıya yönelik kasıtlı her türlü zararın kınanması ve araştırılması gerektiğini vurguladı.

Avrupa, Orta Asya ve Amerika'dan Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı Miroslav Jenča, Siyasi ve Barış İnşası İşleri ile Barış Harekâtları Dairesi Başkanı, Eylül 2022'de Kuzey Akımı doğalgaz boru hatlarının imha edilmesinin, "bölgede artan gerilimlerin yaşandığı bir dönemde" kritik sivil altyapının güvenliği ve emniyeti konusunda endişeleri artırdığını söyledi. 

Olayın son yıllarda spekülasyonlara yol açtığını kaydeden BM Genel Sekreteri, Birleşmiş Milletler'in olaylara ilişkin ek bilgiye sahip olmadığını ve konuyla ilgili herhangi bir iddiayı veya raporu doğrulama veya teyit etme konumunda olmadığını yineledi.

Ayrıca Danimarka, Almanya ve İsveç makamlarının kendi ulusal soruşturmaları hakkında düzenli olarak güncellemeler sağladığını vurguladı. 

Mevcut istikrarsız güvenlik ortamında, herhangi bir bulgu veya gelişmenin siyasallaştırılmasından kaçınılmasının önemini vurgulayan Çavuşoğlu, bunun yerine tüm tarafları iş birliği ve diyaloğa öncelik vermeye çağırdı.

Almanya Federal Başsavcılığı, soruşturma kapsamında 21 Ağustos'ta İtalya'da bir Ukrayna vatandaşının Avrupa tutuklama emriyle tutuklandığını duyurdu.

Ukrayna vatandaşı, boru hattı patlamalarına karıştığı şüphesiyle İtalya'da gözaltına alındı. Savcılar, Eylül 2022'de Bornholm yakınlarındaki doğalgaz boru hatlarına patlayıcı yerleştiren bir grubun parçası olduğunu iddia ediyor.

Federal savcılar, Ukraynalının operasyonun arkasındaki beyinlerden biri olduğundan şüphelenildiğini söylüyor.

Kiev, Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik tam kapsamlı işgalini başlattığı yıl gerçekleşen saldırının arkasında olduğu iddialarını reddediyor.

Bu tutuklama, Eylül 2022'de Baltık Denizi'nde meydana gelen gizemli su altı patlamalarının soruşturulmasında ilk önemli gelişme oldu.

Rusya Federasyonu ise Almanya'da devam eden soruşturmaya ilişkin endişelerini dile getirmeye devam ederek, Kuzey Akımı olaylarıyla ilgili uluslararası bir soruşturma çağrısında bulundu.

Rusya Federasyonu temsilcisi, Kuzey Akımı sabotajı hakkında BM Güvenlik Konseyi'nde yaptığı brifingde, Baltık Denizi'nde hem çevre hem de seyrüsefer için doğrudan riskler taşıyan, "sivil altyapının eşi benzeri görülmemiş ve kasıtlı bir şekilde tahrip edilmesine" yol açan bu "terör eylemi"nin titizlikle soruşturulması çağrısında bulundu. Bu tür suçların bir daha asla tekrarlanmaması için soruşturmanın failleri tespit etmesi gerektiğini vurguladı.

İsveç, Danimarka ve Almanya'nın, kendi ulusal soruşturmalarını yürütürken, çok sayıda çağrıya rağmen uluslararası toplumu dışlamayı tercih ettiğini ve olayların tam bir resmini oluşturmaya yetmeyecek kadar küçük "bilgi parçacıkları"nı medyaya verdiğini belirtti. Bunun, "soruşturma gizliliği" bahanesiyle yapıldığını ve her üç devletin de Rusya Federasyonu ile iş birliği yapmayı reddettiğini iddia etti.

Rus temsilciye göre, Danimarka ve İsveç'in yaklaşık 18 ay süren soruşturmaları, sorumluların kimliklerini açıklamadan yalnızca "Kuzey Akım boru hatlarının gerçekten havaya uçurulduğu" bulgusuyla sonuçlandı. 

"Bizden, amatör dalgıçlardan oluşan bir grubun, Bornholm Adası bölgesine fark edilmeden ulaşmayı başardığına, 70-80 metre derinliğe inerek, doğal ve insan yapımı felaketlerden son teknoloji kullanılarak korunan bir gaz boru hattının iki kolunun altına patlayıcı yerleştirdiğine inanmamız istendi." dedi. "Bu bir casusluk gerilim filminin konusu gibi görünüyor." diye ekledi.

O dönemde Danimarka makamları, Nord Stream 1 ve 2 boru hatlarının Eylül 2022'de "kasıtlı olarak sabote edildiği" sonucuna varmış ancak Danimarka'da ceza davası açmak için bir gerekçe olmadığını söylemişti.

Yetkililer, soruşturma sonucunda "doğalgaz boru hatlarına yönelik kasıtlı sabotaj yapıldığı" sonucuna vardı.

Danimarka polisi, Danimarka güvenlik ve istihbarat teşkilatı PET ile birlikte yürütülen soruşturmanın "karmaşık ve kapsamlı" olduğunu belirterek, olayla ilgili daha fazla yorumda bulunmayacağını bildirdi.

Danimarka delegesi, "Devam eden Alman soruşturmasının tarafsızlığını, titizliğini veya kapsamını sorgulamak için hiçbir neden görmüyoruz," diye karşılık verdi. Rusya Federasyonu ile Almanya'yı birbirine bağlayan boru hatlarındaki patlamalar uluslararası sularda meydana geldi; ancak patlamalardan biri Danimarka Münhasır Ekonomik Bölgesi'nde gerçekleştiği için, Kopenhag'ın bağımsız yetkilileri uluslararası ortaklarla yakın iş birliği içinde kendi soruşturmalarını yürüttüler. Bulguları, boru hatlarının kasıtlı olarak sabote edildiğini doğruladı, ancak Danimarka'da ceza davası açmak için yeterli gerekçe olmadığı sonucuna vardı. "Kimse Rusya soruşturmasını engellemiyor," diye vurguladı.

Moskova'nın, Kuzey Akımı olaylarına Konsey'in dikkatini defalarca çektiğini, ancak aynı zamanda Ukrayna'nın kritik altyapısına sistematik askeri saldırılar düzenlediğini ve bu nedenle altyapıya ilişkin iddia ettiği endişenin "oldukça boş" olduğunu kaydetti.

İsveç de Eylül 2022'de Nord Stream'e yönelik büyük sabotajla ilgili soruşturmayı kapatmaya karar vererek yetkilerinin olmadığını belirtti.

Geçtiğimiz yıl İsveç soruşturması, İsveç mahkemelerinin yargı yetkisinin bulunmadığı varsayımı nedeniyle İsveç ön soruşturmasının sürdürülmesi için artık bir neden olmadığı sonucuna varmıştı.

Saldırıların Ukrayna, Rusya veya başka bir devletle bağlantılı olduğuna dair henüz bir kanıt yok.