Fasulye (2. Bölüm)

Makalenin 1. bölümünü aşağıdaki bağlantıdan okuyabilirsiniz.

https://www.denizticaretgazetesi.org/makale/fasulye-1-bolum-4800

Dedim ya, bu yazılmamış kanunu delmeye çalışan aşçılar kaptan marifeti ile yok eğer kendini bilmez yeni yetme, ukala bir kaptanın emri ile bu yasayı delmek zorunda bırakılmışsa armatörün emri ile kaptan münasip bir limanda temyiz-i gayri kabil olmak üzere gemiden istirdat edilir.

Ey kâri gördün mü fasulyenin faziletini! Kendini fasulye gibi nimetten sanma ne demekmiş, kendini fasulye gibi nimetten sanıyor veya sanıyorsun derler ya… Yahu fasulye gibi bir başka yazılmamış kanunlara konu olmuş bir taam var mıdır?

Son olarak fasulyanın sırf denizcilere özğü bir hasletinden daha bahsederek satırlarımı sonlandırmak istiyorum.

Efendim, denizciler zabit veya personel muhtelif kontrat süreleri ile çalışmak üzere anlaşırlar firmalarla. Genelde personel altı veya sekiz aya bir, on aya iki ay gibi kontratlarla çalışırlarken zabitler bilhassa tankerlerde beş aya bir ay veya dört aya bir ay gibi kontratla çalışırlar. Bu da belirli süreyi çalışıp bir ay izin yapmak ve maaş almak demektir. Eğer şartlar müsait ise zabit veya personel işine devam eder ve izin parasını da ekstradan alır. Bu zamanlarda gemilerde aynı askerlikte olduğu gibi kaç şafak kaldı veya şafak kaç gibi söylemlerle dile getirilir. Mesela şafak kaç diye sual edilen şahıs, şafak 45 diyorsa izin gününe 45 gün kalmıştır. Ayrıca kontrat gününün bitimine 80 günden az kalan kişiler için uygulanan bir diğer yöntem daha vardır ki buda plaka yöntemidir.

Şöyle ki neredensin denilince muhatabın faraza altmış yedi günü kaldığını da Zonguldak olarak cevaplamışsa Zonguldak’ın plaka sayısı olan altmış yedi günü kaldığı anlaşılır.

Birde fasulye yöntemi vardır. Bu da dostum kalan günleri değil, kalan haftaları belirler. Bir ayda genellikle dört pazar vardır. Bazen de beş olabilir tabi. Şimdi gemiye gelen kişi dört aylık kontratla geldi diyelim. Sayar izine çıkacağı güne kadar olan pazarları. Diyelim ki dört ayda on yedi pazar olsun. O zaman on yedi fasulyem var der. Her fasulye kontrattan eksilen bir haftaya tekabül eder görünürse de esasında eksilen kontrat günleri değil ömürden geçip giden günlerdir aslında. Ama kişi bunu bilmez veya kale almaz. Bilemez, bilir de bilmez, bilir de bilmezden gelir… Çünkü  onun için matlup olan bir an önce kontratını tamamlayıp itin bile yemediğini cebine indirmektir. Ekstradan izine çıkmaktır. Çoluk çocuğuna kavuşmaktır. Ev yemeğine, ev yatağına kavuşmaktır.

Sefer uzadıkça sahildeki küçük evin hasreti büyür, yakar kavurur ki kazanın ateşi kaç para.

Gençlikte bir an önce izine çıkmak özlenirken ihtiyarlık günleri gelip bir daha geri dönmemek üzere gemiden postalandığınız zaman rıhtımlar üzerinden yaşlı gözlerle bakarsınız giden gemilerin ardından. İşte o zaman da derin bir ah çekersiniz. Gençliğimde hata ettim, keşke hiç saymasaydım kontrat günlerimi, bugünleri düşünüp elden geldiğince daha fazla bütünleşebilseydim gemiyle der ama atı alanın çoktan Üsküdar’a geçtiğini idrak edersiniz. Kişiye de giden geminin ardından hasretle bakmak kalır.

Şu anda saat 12.30 ve bugün pazar. 29 Ekim 2006 Cumhuriyet bayramı. Ben M/T ZOPPUN ile Fas’ın Safi limanı alargasında demir üzere yük sıramı bekliyorum.

Biraz önce adeta dini bir huşu ve vech içinde fasulyemi yedim.Çünkü bugün yenen fasulye benim 35 fasulyelik kontrat hesabımın beşinci fasulyesiydi. Dört aylık iki kontrat ile çalışmak üzere programladım kendimi. Bir aksilik olmazsa 2007 yılının haziran başında ayrılacağım gemiden. Planım bu. Bunun içinde daha 30 fasulye yemem gerekiyor. Eh bugün de bir fasulye yedik. Ömrümüz varsa kalan 30’unu da yeriz be. Ne demiş şair:

‘’Yeter ki kararmasın sol memenin altında ki cevahir’’

29.10.2006 

M/T Zoppun 

Safi-Fas